Quá trình hình thành và phát triển của dòng cá betta (cá lia thia – cá xiêm) halfmoon từ sơ khai và cũng như quá trình chu du của những chú cá betta qua từng nhà lai tạo nổi tiếng trên thế giới.
Vào năm 1982, nhà lai tạo người Mỹ Peter Goettner đã tạo được một con cá tiến xa so với thời đại của nó. Đó là một con cá Betta màu xanh lúc có góc đuôi xòe gần đạt 180 độ.
Khoảng từ năm 1983 đến năm 1986, một nhóm các nhà lai tạo người Pháp trong đó có Delaval đã nhập khẩu giống cá Betta từ những nhà lai tạo nổi tiếng như Goettner.
Ban đầu Delaval làm một nhà lai tạo cá bảy màu và sau đó quyết định nhảy vào lĩnh vực cá betta. Ông cải tạo chất lượng của dòng cá Betta bằng phương pháp lai tạo anh chị em với nhau rồi cha với con gái trong hàng loạt thế hệ. Những con cá Betta mang thương hiệu Delaval đó là nhiều con có viền vây trong suốt, một đặc điểm mà ngày nay chúng ta vẫn còn thấy ở nhiều con halfmoon. Với chỉ bốn hồ và hai mươi lọ, Delaval đã lai tạo và chọn lọc ra những con cá Betta (cá lia thia – cá xiêm thái) tốt nhất để phát triển.
Vào năm 1987, Delaval đem đi triển lãm những con cá Halfmoon đầu tiền có độ cân đối và hình dáng đáng kinh ngạc nhưng lại không đạt được sự thu hút của các trọng tài trong triển lãm bởi vì họ đã quen mắt với những dạng cá nhất định và không muốn thay đổi quan điểm về cá betta. Sau cuộc triển lãm, chủ tịch hiệp hội họ cá Rô Đức viết một bản tóm tắt về triển lãm với mục đích biểu dương những người tham gia và đoạt giải. Trong đó những con cá của Delaval được khen là “dễ thương”.
Đến năm 1988, Delaval mang đi triển lãm bày cá betta (cá lia thia – cá xiêm thái) dòng halfmoon của ông tại triển lãm ở Pháp, lần này cá của ông lại không được ngó ngàng tới, nhưng lúc đó Masillamoni một nhà đồng lai tạo đã hâm một về hình dáng hoàn hảo của những con cá betta (cá lia thia – cá xiêm thái) của Delaval, và thế là Masillamoni mang 5 con cá đực và 2 con cái mái cùng dòng về Thụy Sĩ và ông bắt đầu lai tạo một cách say mê. Điều bất ngờ đã xảy ra khi tài sản là những chú cá betta (cá lia thia – cá xiêm thái) trống mà ông mang về lại không có thể sinh sản. Vấn đề không phải về hình dáng của chúng mà là do chúng lại cận huyết quá nhiều. Giải pháp lúc bấy giờ là lai con cá betta (cá lia thia – cá xiêm thái) trống bình thường với con cá betta (cá lia thia – cá xiêm thái) mái, nhưng kết quả thu được lại không đạt được khả quan và trong một lần thử nghiệm một con cá betta (cá lia thia – cá xiêm thái) mái đã không may bị chết. Mọi việc dường như sắp sửa phải kết thúc thì vận may đã đến với Masillamoni khi ông được tặng một con cá đuôi kép melano đực từ dòng cá của Parris Jones và cuối cùng những nỗ lục của ông được tưởng thưởng bởi một con cá vượt xa so với những con cùng bầy. Nó là một con cá betta (cá lia thia – cá xiêm thái) đuôi xèo đủ 180 độ một cách hoàn hảo.
Bài viết rất hay này được mình tìm thấy trên mạng, truyện khá dài nên mình đã tóm tắt lại để bạn đọc có thể hình dung ra được sự hình thành và phát triển của chú cá betta (cá lia thia – cá xiêm) dòng halfmoon.
